Tác giả/Hàn Băng Lễ bốc thăm World Cup kết thúc trong sự ồn ào phô trương, vấn đề được quan tâm nhất tiếp theo là liệu Mỹ, Canada và Mexico đã chuẩn bị tốt cho World Cup năm sau chưa?

Hãy nhìn những tình nguyện viên, nhân viên, đầu bếp, nhà báo, thậm chí cả một số cựu cầu thủ và các “khách VIP” lớn tuổi phải chờ đợi hai tiếng trong gió lạnh âm 4 độ C và tuyết để vào sân... Rõ ràng, tình trạng này khiến người ta không thể lạc quan về hậu cần và an ninh cho World Cup năm tới. Trong khi đó, ở chung kết Copa America tháng 7 năm ngoái, đã xảy ra sự cố chen lấn do thời gian kiểm tra an ninh quá lâu khiến người hâm mộ xô đổ cổng vào sân Hard Rock Miami.

Rõ ràng, nước chủ nhà chưa rút ra bài học, chỉ với lễ bốc thăm World Cup chứa 2000 người, ban tổ chức lại quên không thông báo cho khách phải qua 3 máy quét và 1 cửa kiểm tra an ninh mới được vào. Hãy tưởng tượng thời tiết nóng bức, giông bão chắc chắn sẽ tái diễn vào mùa hè tới, lịch thi đấu dày đặc, giao thông quanh các sân bóng ở một số thành phố, cùng vấn đề thay cỏ sân, ít nhất hiện tại, bên ngoài vẫn chưa thể kết luận nước chủ nhà đã chuẩn bị đầy đủ hay chưa.

Thời tiết và giao thông vẫn là vấn đề hàng đầu

Cách đây 32 năm, World Cup 1994 tại Mỹ, thời tiết nóng đã khiến nhiều đội bóng gặp khó khăn. World Cup các câu lạc bộ mùa hè này, nhiệt độ cao không chỉ buộc phải tăng thời gian nghỉ giải khát mà còn có hiện tượng cầu thủ dự bị “trốn” khỏi ghế dự bị nóng bức để xem trận đấu qua truyền hình trong phòng thay đồ. Các chuyên gia khí tượng dự báo từ tháng 6 đến tháng 7 năm sau, nhiệt độ cao ở Mỹ sẽ nghiêm trọng hơn mùa hè này, nhiệt độ buổi trưa trung bình khoảng 35℃, nhiệt độ mặt sân có thể lên tới trên 40℃.

World Cup năm sau có 27 trận đấu vào lúc 12 giờ trưa và 17 trận lúc 15 giờ theo giờ địa phương, đều là thời điểm nhiệt độ cao. Trong 11 sân chủ nhà tại Mỹ, chỉ có 2 sân có mái che. Sân MetLife ở New Jersey, nơi tổ chức 5 trận vòng bảng và 4 trận loại trực tiếp, thậm chí còn dùng ghế kim loại. FIFA quy định khi nhiệt độ sân thi đấu vượt quá 32℃, trọng tài có thể cho nghỉ giải khát, thường vào khoảng phút 30 và phút 75. Các trận đấu lúc 12h, 15h và 17h hầu như đều đủ điều kiện nghỉ giải khát, nhưng hai lần nghỉ giải khát mỗi trận rõ ràng là không đủ, thời gian cầu thủ chịu nhiệt độ cao càng lâu sẽ ảnh hưởng chất lượng trận đấu và sức khỏe cầu thủ.

Ngoài thời tiết nóng, World Cup các câu lạc bộ đã chứng minh một yếu tố nghiêm trọng khác gây ảnh hưởng đến trận đấu là giông bão. Trong giải, có tới 6 trận bị trì hoãn vì giông bão, trong đó trận Chelsea gặp Benfica chỉ còn 4 phút thì bị gián đoạn gần 2 giờ do giông bão. Trận đấu cuối cùng phải phân định bằng loạt sút luân lưu, tổng thời gian kéo dài 4 giờ 38 phút, khiến các đội và người hâm mộ như trải qua một cuộc marathon đầy căng thẳng. Các thành phố đăng cai World Cup năm sau như New Jersey, Atlanta, Miami đều là khu vực thường xuyên có giông bão, gây nguy cơ lớn cho việc tổ chức trận đấu suôn sẻ. Sân ở Atlanta có mái che có thể đóng lại, nhưng New Jersey và Miami đều là sân ngoài trời, trong thời gian World Cup sẽ chịu rủi ro lớn về việc trì hoãn do giông bão.

Ngoài thời tiết nóng và giông bão, các thành phố chủ nhà trải dài từ bờ Đông đến bờ Tây Bắc Mỹ, từ Vancouver đến Mexico City, thời gian di chuyển bằng máy bay giữa các trận dài. FIFA còn quy định các đội phải đến thành phố thi đấu tiếp theo ít nhất 48 giờ trước trận, khiến thời gian nghỉ ngơi của đội bị rút ngắn. Dù vòng bảng cố gắng sắp xếp các trận ở khu vực Đông, Trung và Tây Bắc Mỹ cùng Mexico để giảm thời gian bay, nhưng các đội như Pháp (bảng I), Bồ Đào Nha (bảng K), Anh (bảng L) vẫn có khoảng cách chỉ 4 ngày giữa hai trận cuối, thời gian chuẩn bị rất gấp rút. Huấn luyện viên đội Anh, Tuchel, cho biết do vòng bảng chủ yếu diễn ra gần bờ Đông, kế hoạch đặt trung tâm huấn luyện ở Kansas City (trung tâm Mỹ) phải chuyển sang bờ Đông để đội có thêm thời gian chuẩn bị.

Giá vé cao và việc đi lại, có thể khiến người hâm mộ chùn bước?

Thời tiết nóng và giông bão cũng ảnh hưởng đến trải nghiệm của người hâm mộ, nhưng hiện nay mọi người quan tâm hơn đến giá vé cao. FIFA áp dụng cơ chế định giá động cho World Cup năm sau, nghĩa là vé đắt nhất mùa hè tới gần gấp 5 lần World Cup 2022, vé đắt nhất trận chung kết lên tới 6730 đô la Mỹ. Vé rẻ nhất vòng bảng là 60 đô la Mỹ, nhưng từ tháng 10 trở đi giá vé sẽ dao động. FIFA đã rút kinh nghiệm từ việc vé World Cup các câu lạc bộ quá đắt, nhưng sức hút của World Cup vẫn lớn hơn, nên giá vé dự kiến tăng mạnh, dự kiến thu về 3 tỷ đô la từ dịch vụ đón tiếp và bán vé.

Không chỉ vé, chi phí tiêu dùng của người hâm mộ tại địa phương trong thời gian World Cup cũng rất cao. Sân MetLife ở New Jersey, nơi tổ chức bán kết và chung kết, giá chỗ đậu xe lên tới 175 đô la Mỹ, và tất cả khoản thu này không phải đóng thuế mà trực tiếp vào tài khoản FIFA. FIFA đã công bố tổng doanh thu chu kỳ World Cup 2023-2026 sẽ đạt 13 tỷ đô la, trong đó riêng World Cup khoảng 9 tỷ đô la. Không có gì ngạc nhiên, nguồn thu chủ yếu đến từ giá vé cao, bản quyền World Cup, sản phẩm liên quan, quyền truyền hình và tài trợ.

Tiêu thụ bia trong sân là nguồn thu lớn nhất, nhưng giá bia tại các sân trong World Cup chênh lệch rất lớn. Sân Guadalajara ở Mexico, với sức chứa tương đương, giá bia chỉ bằng 1/5 so với sân SoFi ở Los Angeles. Sân San Francisco và Los Angeles có giá bia đắt nhất, 1 lít bia tương đương 210 nhân dân tệ.

Ngoài giá vé và chi phí cao, việc đi lại đến một số sân thi đấu cũng rất bất tiện với người hâm mộ. Sân MetLife ở New Jersey, nơi tổ chức nhiều trận nhất và quan trọng nhất, người hâm mộ phải đi bộ nửa tiếng từ ga Meadowlands Sports Complex trong thời tiết nóng bức mới tới được cửa sân, đồng thời rất dễ gặp tắc nghẽn giao thông và phải xếp hàng dài kiểm tra an ninh, thời gian chờ đợi thực tế còn lâu hơn nữa. Trận bán kết World Cup các câu lạc bộ mùa hè vừa qua giữa Real Madrid và PSG đã bị hoãn 10 phút do xe buýt đội đến muộn vì tắc đường. Và sau khi trận đấu bắt đầu 15 phút vẫn còn người hâm mộ mới hoàn thành kiểm tra an ninh vào sân...

Sân Hard Rock ở Miami cũng tương tự, sân tổ chức 7 trận World Cup, gần đường cao tốc nhưng không có ga tàu hoặc hệ thống metro công cộng. Người hâm mộ muốn xem bóng ở đây phải đến sân trước 3 tiếng, trước khi các tuyến đường xung quanh bị đóng, và chính sách giới nghiêm sau trận buộc họ phải đi bộ 20 phút đến khu vực đón taxi được chỉ định bên ngoài sân.

Đối với những người hâm mộ háo hức chờ đón lễ hội bóng đá World Cup, vẫn cần chuẩn bị tâm lý để đối mặt với những tình huống xấu nhất có thể xảy ra.